Harvardlı profesör Ronald Ferguson, uzun araştırmalar sonucunda başarılı çocuk büyütmenin sırlarını ortaya koydu. Ebeveynlerin, çocukların yeteneklerini nasıl şekillendirdiği ile ilgili ortağı, bir diğer araştırmacı Tatsha Robertson ile beraber bulgulara ulaşan Ferguson, farklı yetiştirme tarzlarının çocukların başarısına etki ettiğini öne sürüyor. Onları sizin için yazdık: Sihirli Yolculuk Blog
Neler buldular? Ferguson ve Robertson’un araştırmalarına göre çocukların başarılı olmalarında özellikle etkili 8 ebeveyn rolü var. Aşağıda onların neler olduğuna bakalım:
Bu özellik, çocuğun okula başlamadan önce öğrenmeye olan ilgisini arttırmaktan geçiyor. Bir ebeveyn olarak onun “erken öğrenme partneri” olmak, Ferguson’a göre 8 rolden en önemlisi. Başarılı çocuklar, örneğin kreşte basit sözcükleri okuyabiliyorlar. Küçük yaşta basit sözcükleri okuyabilir olup, kreşte öğretmenlerin takdirini kazanmaları onlara öğrenme yolunda devam etme motivasyon veriyor.
Bu, çocuğun büyüme ortamını izleyen, ortamın çocuğun ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığını gözlemleyen, ve eğer karşılayamıyorsa duruma müdahale eden ebeveynler için kullandıkları bir tanım. Örneğin sınıfta öğretmenin herkese adil davranmadığını fark etmek ve bu duruma müdahale etmek. Ferguson bu rolün “Helikopter Ebeveyn” rolüyle karıştırılmaması gerektiğini de ekliyor. Helikopter ebeveynler, çocuğun tüm hayatına yakından dahil olan ve onların kendi başlarına bir ilişki kurması, kendi ilgi alanlarını yaratması gibi yetkiler kazanmasına engel olurlar, bu kaçınılması gereken bir durumdur.
Bu rolü Ferguson şöyle tanımlıyor: “Ebeveynler yoksulluk içinde yaşıyor olabilirler, ancak çocuklarının okuldaki ya da yaşamdaki başarısı için gerekli olduğunu gördükleri bir fırsat yakalarlarsa, onu elde etmek için duvarlardan geçerler.” Bu rol, çocuklarının gelişimini destekleyecek hiçbir fırsatı ve durumu kaçırmayan ebeveyn rolüdür.
Çocuklarının dünyayı keşfetmesi için onları kütüphaneye, müzeye, tiyatrolara, sergilere götüren ebeveyn rolü. Çocukların dünya görüşlerinin genişlemesi için her türlü etkinlikle ilgilenen bir rolden bahsediyoruz. Bu durumu yeterince iyi olmayan ebeveynler için de geçerli, onların olanak yetersizliği yaşadığı durumlarda yaratıcı olup çocuğun bu yönünü beslemesi için “ortaya çıkardıkları” fırsatlar. Maddelerden ziyade tecrübelerin, yaşanmışlıkların daha önemli görüldüğü ebeveyn rolleri.
Ferguson’a göre bu 8 madde arasından en önemli ikinci madde. Çünkü bu rol, çocukların amaçlarını bulmasına yardım ediyor. Bu rolde ebeveynler yaşamla alakalı derin, anlamlı ve anlam kavramı ile alakalı sorular sorar ve cevaplar verirler. Çocukların yaşamı anlama yetkinliklerini ve kapasitelerini asla küçümsemezler ve onların düşündüklerine önem verirler. Ferguson’a göre, bu büyük fikirlerin ne kadar küçük yaşlarda kavrandığını görünce çok şaşıracaksınız.
Ebeveynler birer “rol model” olarak, kendilerine ait, inandıkları değerleri çocuklarına geçirirler. Çocukların, ebeveynlere özenerek heveslenmelerini isterler. İyi ve kötü tanımlarını, yaşamdaki diğer değerlerini kendileri uygulayarak çocuklarının benimsemesini isterler. Ferguson’a göre rol modellik hiç kolay değildir, ancak iki ebeveynin de her gün üzerine çalışması ve tekrarlaması gerekir.
Bu roldeki ebeveynler, çocuklara kendilerini savunurken başkalarına karşı da ılımlı olmayı öğretir. Özellikle güç ve otorite karşısında kendi isteklerini savunmayı, inandıklarının arkasında durmayı desteklerken, karşı tarafa ve onların ne düşündüğüne de saygı duymayı öğretir.
Kulağa tuhaf gelen bu özellik, çocuk genç yetişkin olup evden ayrıldığında, yeni deneyimler yaşanırken, ona koçluk eden içsel “ebeveyn sesi” olarak geçiyor. Bu zamana kadar ebeveynlerin öğrettiği bilgilerin, çocuğa yol haritası olması denebilir.
Harvard araştırmacıları, ebeveynlerin bu rollere bürünürken sergileyecekleri en önemli özelliğin “kararlılık” olması gerektiğini vurguluyor. Onlara göre bu özellikleri sürdürme motivasyonu ise “harika ebeveyn” olma fikri: “Ebeveynlerin kendi çocukluklarında yapılan hataları, kendi çocukları için tekrarlamama istekleri bu motivasyonlardan biri olabilir. Veya mükemmel aile olma mirasını devam ettirme… Sebebi ne olursa olsun her ebeveynin çocuklarının nasıl bireyler olmasını istediklerine dair bir vizyonu var. Bu vizyon, iyi bir ebeveyn olma içgüdüsüyle birleşip onların anne-baba rollerine ilham ve rehber olur.”
Sonuç olarak her ebeveyni harekete geçiren nasıl farklı bir gerekçe olursa olsun, bu 8 rol çocuğun hayattaki başarısı için iyi bir şekilde oynanmalı. Tabi ki uygulanmaları her zaman kolay olmasa da, her biri çocukların başarılı olma yolunda gerekli bir etken.
Bu yazı Scott Mautz’un 30 Nisan 2019 tarihli The Inc. Life yazısından Türkçe’ye çevrilmiştir. Yazının orijinali için tıklayın
